Maria Gustawa Sten, urodzona 5 lipca 1917 roku w Łukowie, to postać, która pozostawiła trwały ślad w polskim dziennikarstwie i literaturze. Była wybitną reportażystką oraz utalentowaną tłumaczką literatury pięknej z języka hiszpańskiego.
Przez całe swoje życie zawodowe, Sten angażowała się w przekład dzieł literackich, przybliżając polskiemu czytelnikowi bogactwo kultury hiszpańskojęzycznej. Zmarła 17 stycznia 2007 roku w Meksyku, gdzie znalazła swoje miejsce na ziemi, ale jej dziedzictwo literackie i twórcze wciąż inspiruje kolejne pokolenia.
Życiorys
Maria Sten ukończyła psychologię na Uniwersytecie Warszawskim. Po zakończeniu lat trzydziestych XX wieku osiedliła się we Francji, a później przeniosła się do Meksyku. W swojej karierze zawodowej sprawowała różne funkcje, w tym pracowała w służbie dyplomatycznej.
Wielokrotnie publikowała swoje teksty reportażowe w popularnym tygodniku „Świat”. W późniejszych latach pełniła funkcję profesora na Wydziale Filozofii i Literatury w Narodowym Uniwersytecie Autonomicznym Meksyku. Pasjonowała się badaniami nad kulturami prehiszpańskiego Meksyku, z szczególnym uwzględnieniem tradycji Indian nahuati.
W ramach swojej działalności tłumaczyła na hiszpański prace takich autorów jak Casona, Goytisolo czy Unamuno. Jej zaangażowanie w literaturę obejmowało również tłumaczenia dzieł polskich, w tym głównie teatralnych, na język hiszpański.
Twórczość (wybór)
Oto wybór dzieł stworzonych przez Marię Sten, które odzwierciedlają jej bogaty dorobek artystyczny oraz osobiste zainteresowania kulturą Meksyku:
- Trzy barwy Meksyku (Arkady 1961),
- Dialog z Coatlicue (Iskry 1963, seria: „Naokoło świata”),
- Meksykańskie ABC (wespół z Ireną Kisielewską; Iskry 1977),
- Malowane księgi dawnych narodów Meksyku (Wydawnictwo Literackie 1980, ISBN 83-08-00088-6),
- Teatr, którego nie było: szkice o teatrze náhuatl (Wydawnictwo Literackie 1982, ISBN 83-08-00902-6).
Opracowania
Wśród ważnych publikacji znajduje się gorzka radość, ptaszku, która jest antologią opowiadań meksykańskich. Została wydana przez wydawnictwo Iskry w roku 1965.
Tłumaczenia (wybór)
– Alfonso Caso, Naród słońca (przekład oraz przypisy; Wydawnictwo Literackie, 1974),
– Miguel León Portilla, Dawni Meksykanie (przypisy oraz słowniczek terminologii náhuatl stworzony wspólnie z Rubénem Romero; Wydawnictwo Literackie, 1976),
– Augusto Monterroso, Mister Taylor i inni (współautorka przekładu oraz autorka posłowia; wespół z Andrzejem Sobolem-Jurczykowskim; Wydawnictwo Literackie, 1976),
– Eraclio Zepeda, Nocny atak (Wydawnictwo Literackie, 1979),
– Kronikarze kultur prekolumbijskich (przekład, wstęp oraz przypisy; Wydawnictwo Literackie, 1988, ISBN 83-08-01516-6).
Pozostali ludzie w kategorii "Nauka i edukacja":
Konstanty Mirecki | Franciszek Krupiński | Jerzy Sierociuk | Józef Andrzej Lisowski | Beata Zarzycka | Janusz Augustynowicz | Adam Kryński | Stefan Kondracki | Jacek Dmoch | Krzysztof Dybciak | Stanisława Niebrzegowska-Bartmińska | Jerzy Ostrowski (kartograf) | Jan Przybysław Majewski | Antoni Wałecki | Janina Fabierkiewicz-Szyrkowa | Krzysztof PakułaOceń: Maria Sten