Władysław Raypert, którego życie rozpoczęło się 27 czerwca 1885 roku w Łukowie, był osobą, która pozostawiła po sobie wyraźny ślad w historii Polski. Jako majora piechoty Wojska Polskiego, Raypert odegrał kluczową rolę w strukturach wojskowych swojego kraju.
Jego tragiczne losy zakończyły się w kwietniu 1940 roku w Charkowie, gdzie stał się jedną z wielu ofiar okrutnej zbrodni katyńskiej. Obyczaj i historia poświęcają pamięć takim postaciom, jak on, które poniosły najwyższą cenę za służbę ojczyźnie.
Życiorys
Władysław Raypert był synem Władysława i Anny z domu Kwasebard. Ukończył gimnazjum w Białej Podlaskiej, gdzie zdobył maturę.
W trakcie rewolucji 1905 roku, aktywnie brał udział w strajkach, co doprowadziło do jego aresztowania i osadzenia w warszawskiej Cytadeli. W latach 1914–1917 odbywał służbę w armii rosyjskiej, gdzie ukończył szkołę oficerów piechoty i uzyskał tytuł chorążego. W 1917 roku awansował do rangi podporucznika.
Po obaleniu caratu w lutym 1917 roku, wstąpił do II Korpusu Polskiego, który był tworzony z żołnierzy polskich. Służył w 4 Dywizji Strzelców Polskich pod dowództwem generała Lucjana Żeligowskiego. Już w 1918 roku, jego kariera wojskowa wezwała kolejny awans na porucznika.
Po powrocie dywizji do Polski w czerwcu 1919 roku, znalazł się w szeregach Wojska Polskiego. Podczas wojny polsko-bolszewickiej, był porucznikiem w 28 pułku Strzelców Kaniowskich. Za swoje zasługi bojowe podczas konfliktu został uhonorowany Krzyżem Srebrnym Orderu Wojskowego Virtuti Militari.
Po wojnie, Władysław Raypert pozostał w wojsku. W 1922 roku został zweryfikowany do stopnia kapitana piechoty, ze starszeństwem przyznanym z dniem 1 czerwca 1919 roku. Dalsza niepodległa służba skierowała go do 44 pułku strzelców Legii Amerykańskiej.
W 1928 roku awansował na majora piechoty, również ze starszeństwem, które zakwalifikowano na 1 lipca 1928 roku. 26 kwietnia 1928 roku, został przeniesiony do kadry oficerów piechoty, co wiązało się z przeniesieniem do Powiatowej Komendy Uzupełnień Równe na czteromiesięczną praktykę. 5 listopada 1928 roku, jego przeniesienie do PKU Dubno na pozycję kierownika I referatu weszło w życie. Po pewnym czasie, 20 września 1930 roku, zwolniono go z zajmowanego stanowiska, co spowodowało, że pozostawał bez przynależności służbowej, aż do oddania go do dyspozycji dowódcy Okręgu Korpusu Nr II. W końcu, z dniem 30 czerwca 1931 roku przeszedł w stan spoczynku.
Po zakończeniu służby, Raypert pracował jako referent wojskowy w starostwie pińskim. W 1939 roku objął stanowisko komendanta Junackich Hufców Pracy na Wołyniu.
W czasie wybuchu II wojny światowej był w stanie spoczynku. Niestety, po agresji ZSRR na Polskę, dostał się do sowieckiej niewoli, gdzie przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 roku, tragicznie został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie, a jego ciało spoczęło w bezimiennej, zbiorowej mogile w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 roku miejsce to oficjalnie uznano za Cmentarz Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie, a Raypert figuruje na Liście Starobielskiej NKWD pod numerem 2774.
5 października 2007 roku, na podstawie decyzji ministra obrony narodowej Aleksandra Szczygły, Władysław Raypert został pośmiertnie mianowany na stopień podpułkownika. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 roku, podczas ceremonii „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” w Warszawie.
Ordery i odznaczenia
Władysław Raypert był wybitną postacią, której zasługi zostały docenione poprzez liczne odznaczenia. Jego osiągnięcia militarne oraz wkład w niepodległość kraju znalazły odzwierciedlenie w przyznanych mu nagrodach.
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1922) (nr 3644),
- Krzyż Niepodległości z datą 16 marca 1933,
- Krzyż Walecznych – trzykrotnie, w tym po raz drugi w 1921,
- Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918–1921,
- Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości.
Przypisy
- Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 17.09.2024 r.]
- Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 20 [dostęp 07.10.2024 r.]
- Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 26.08.2024 r.]
- Harmonogram odczytywania nazwisk osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie [online], policja.pl, s. 1-4 [dostęp 28.08.2024 r.]
- „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 15.09.2023 r.]
- BETA Księgi Cmentarne [online], Muzeum Wojska Polskiego [dostęp 23.03.2018 r.]
- Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 05.10.2007 r. w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
- W latach dwudziestych XX wieku występuje także jako Rajpert.
- Rocznik Oficerski 1928 r., s. 125, 182.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 9 z 26.04.1928 r., s. 142.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 14 z 05.11.1928 r., s. 355.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 14 z 20.09.1930 r., s. 288.
- Dz. Pers. MSWojsk. Nr 17 z 19.12.1930 r., s. 364.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003 r., s. 446.
- Księga Cmentarna Charkowa 2003 r., s. LXXIV.
- Rocznik Oficerski 1923 r., s. 254, 413.
- „Za męstwo i osobistą odwagę okazane w walce z nieprzyjacielem w obronie Ojczyzny”; Rozkaz Ministra Spraw Wojskowych L. 1836 z 12.07.1921 r. (Dziennik Personalny z 1921 r. Nr 29, poz. 1209).
- Dekret Wodza Naczelnego L. 3213 z 1921 r. (Dziennik Personalny z 1922 r. Nr 1, s. 9).
Pozostali ludzie w kategorii "Wojsko i służby mundurowe":
Tadeusz Uszyński | Jan Tupikowski | Zdzisław Jerzy Ławecki | Jerzy Walerian SkolimowskiOceń: Władysław Raypert