Cmentarz wojenny w Łukowie

---

Historia

Cmentarz wojenny w Łukowie został założony podczas I wojny światowej, w bezpośrednim sąsiedztwie rosyjskich koszar. Początkowo miejsce to przeznaczone było na pochówki żołnierzy armii Imperium Rosyjskiego, którzy zmarli w lazarecie znajdującym się w pobliskim terenie.

W miarę postępu działań wojennych, cmentarz przeszedł reorganizację po wkroczeniu wojsk państw centralnych. Na przełomie lat 1917 i 1918 wzniesiono na jego terenie drewnianą kaplicę, która pełniła rolę kościoła. Wewnątrz tej konstrukcji znajdowały się trzy ołtarze oraz dwanaście tablic pamiątkowych, na których umieszczono imiona, nazwiska, stopnie wojskowe oraz daty śmierci poległych żołnierzy niemieckich i austriackich.

Dodatkowo, na cmentarzu zbudowano dwa pomniki — jeden z nich upamiętniał żołnierzy armii rosyjskiej, a drugi — żołnierzy niemieckiej i austriackiej. Z myślą o wojskowych wyznających islam, stworzono drewniany nagrobek w kształcie minaretu, który przetrwał do dziś, choć w 1964 roku został przekazany do Muzeum Okręgowego w Lublinie. Od 1972 roku znajduje się on w Muzeum Wsi Lubelskiej.

W czasach wojny polsko-bolszewickiej na terenie cmentarza chowano również żołnierzy Wojska Polskiego, co miało miejsce w wschodniej części nekropolii, oraz członków Armii Czerwonej w części południowej. okres międzywojenny także wiązał się z pochówkami żołnierzy polskiego wojska, które nie były związane z toczącymi się wtedy działaniami wojennymi. Ostatni okres użytkowania cmentarza przypadał na czas II wojny światowej, kiedy to chowano na nim poległych żołnierzy armii III Rzeszy.

Niestety, drewniana kaplica, która stała na cmentarzu, spłonęła 6 kwietnia 1972 roku w wyniku zaprószenia ognia. Pożar pozostawił jedynie fundamenty tej budowli. W 1990 roku wprowadzono zmiany, ogrodzając rzędy grobów krawężnikami. Jesienią 1997 roku z cmentarza ekshumowano większość ciał żołnierzy niemieckich, pozostawiając ich szczątki w innym miejscu.

15 sierpnia 2000 roku w 80. rocznicę Bitwy Warszawskiej odsłonięto pomnik upamiętniający poległych żołnierzy polskich. W następnych latach zrealizowano liczne prace remontowe, zarówno w celu wykonania nowego ogrodzenia, jak i wymiany zniszczonych krzyży. W 2014 roku cmentarz wojenny został wpisany do rejestru zabytków, co przyczyniło się do jego lepszej ochrony.

Z danych z lat 20. XX wieku wynika, że na cmentarzu pochowanych było łącznie 1801 żołnierzy, w tym 1009 z armii rosyjskiej, 208 z armii austriackiej, 36 z armii niemieckiej oraz 548 żołnierzy o nieustalonej przynależności armijnej. Niestety, zaniedbanie tego miejsca w latach powojennych przyczyniło się do znacznego zatarcia większości mogił. Do 2017 roku zachowało się jedynie 191 nagrobków, w których spoczywało 219 żołnierzy różnych narodowości, w tym 56 rosyjskich, 53 polskich, 31 austriackich oraz 6 niemieckich.

---

Oceń: Cmentarz wojenny w Łukowie

---